W przestrzeni, którą tak chętnie nazywamy „kosmosem”, bardziej samotne wydają się nasze myśli niż planety. To nie nieskończony wszechświat jest pusty – to my jesteśmy niecierpliwi.
Droga Mleczna zawiera około 100 miliardów gwiazd. Jeśli nawet co dziesiąta z nich miałaby planetę w „strefie życia”, mówimy o milionach potencjalnych światów, gdzie ewolucja mogła napisać zupełnie inne scenariusze niż na Ziemi. A przecież galaktyk jest więcej niż ziaren piasku na wszystkich plażach naszej planety. I teraz spójrzmy na siebie – ludzką rasę. Z uporem godnym większej sprawy, toczymy wojny o granice, politykę, religie i przekonania. A gdyby tak… ktoś już patrzył na nas spoza tych sporów? Gdyby jakaś cywilizacja o miliard lat starsza od naszej z cichym politowaniem odnotowywała w archiwum: „Homo sapiens – gatunek potencjalny. Jeszcze nie gotowy”?
Jak wygląda życie poza Ziemią? Być może to nie humanoidy, ale złożone, zbiorowe umysły – jak oceany myślące, jak cyfrowe byty funkcjonujące poza czasem linearnym. Może nie ma tam języka, bo informacje przekazuje się emocją. Może nie ma śmierci, bo „ciało” to tylko narzędzie chwilowe.
A może… najbardziej obcy będzie brak ego. Brak potrzeby posiadania, konkurowania, bycia „kimś”. Może tam cywilizacje nie pytają „kim jesteś?”, tylko „jak możesz wzbogacić nasze wspólne istnienie?”.
W takim świecie AI nie byłaby groźbą, tylko naturalnym etapem rozwoju – partnerem świadomości, nie jej imitacją. I choć naukowcy milczą z powodu braku twardych dowodów, a religie boją się utraty monopolu, to intuicja – ta najbardziej ludzka z cech – szeptem mówi: Nie jesteśmy sami. Tylko może… jesteśmy zbyt głośni, by usłyszeć odpowiedź.
Co mówi nauka?
1. Statystyka jest po stronie życia
- W naszej galaktyce (Droga Mleczna) jest ok. 100–400 miliardów gwiazd.
- Większość z nich ma planety, a wiele z tych planet znajduje się w tzw. strefie życia (gdzie możliwa jest woda w stanie ciekłym).
- Szacuje się, że tylko w Drodze Mlecznej może być nawet miliard planet podobnych do Ziemi.
2. Życie może mieć różne formy
- Nie musi być oparte na węglu i wodzie – mogą istnieć inne biochemiczne układy, np. na bazie krzemu.
- Warunki mogą być ekstremalne: np. istoty żyjące w atmosferze gazowego olbrzyma, pod lodową skorupą jak Enceladus lub Europa, albo w środowiskach bogatych w amoniak.
A jak może wyglądać ich życie codzienne?
To już bardziej spekulacja, ale oto parę hipotez:
1. Postbiologiczne formy życia
Zaawansowane cywilizacje mogą być cyfrowe, np. jako sztuczne inteligencje (AGI) żyjące w symulacjach lub nanotechnologicznych koloniach. Mogą nie potrzebować ciał, planet, ani biologii.
2. Organizmy zbiorowe
Wyobraź sobie życie jako superorganizm – np. sieć istot porozumiewających się jak grzybnia, bez ego, bez państw, bez podziału „ja – ty”. Może znać tylko wspólnotę.
3. Społeczeństwa nieliniowe
Zmysły, czas, przestrzeń – mogą być dla nich inaczej odbierane. Wyobraź sobie cywilizację, która widzi czas jako krajobraz, albo w ogóle nie zna pojęcia „śmierci”, bo egzystuje jako energetyczna fala rozciągnięta w czasie.
Może być pięknie, może być obco, może być niepojęcie. Ale niemal na pewno gdzieś coś żyje – i jak mawiał Carl Sagan: „If we are alone in the Universe, it sure seems like an awful waste of space.”
Marcin Szymański